Światowidy

Buk pospolity

Wymagania siedliskowe

Gatunek cieniolubny, rośnie na glebach słabo wilgotnych, gliniastych lub piaszczysto-gliniastych. Preferuje siedliska żyzne, zasobne w sole mineralne. Jest mało odporny na silne mrozy i późne wiosenne przymrozki.

Występowanie

Przez Polskę przebiega północno-wschodnia granica zasięgu buka, który rośnie na Pomorzu, zachodzie i w górach. W Karpatach występuje w piętrze regla dolnego, dochodząc do wysokości 1200 m n.p.m. Tworzy buczyny, ale zdarzają się także jego pojedyncze stanowiska.

 

Grab pospolity

Wymagania siedliskowe

Grab, typowe drzewo klimatu umiarkowanego, źle znosi ostre mrozy i nadmierne upały. Preferuje świeże gleby zasobne w próchnicę, gliniasto-piaszczyste. Może tworzyć drzewostany w dolinach rzek, ponieważ jest odporny na czasowe zalewanie. Dobrze radzi sobie z zacienieniem. Należy do głównych gatunków lasotwórczych (wchodzi w skład grądów).

Występowanie

Gatunek związany z terenami nizinnymi i podgórskimi, rzadko pojawia się powyżej 600 m n.p.m. Na terenie kraju występuje powszechnie, nie tylko w lasach, ale również wśród drzewostanu miejskiego.

 

Dąb szypułkowy

Wymagania siedliskowe

Gatunek o dużych wymaganiach siedliskowych, potrzebuje gleb świeżych, głębokich, bogatych w związki organiczne i mineralne. Toleruje wiosenne powodzie jeszcze przed pojawieniem się liści, dzięki czemu może, razem z grabem, tworzyć grądy w dolinach rzecznych. Na wilgotnych piaskach przyjmuje karłowatą, krzywą formę. Znosi niskie temperatury, ale nie toleruje późnych przymrozków. Gatunek mocno światłożądny radzi sobie z ocienieniem bocznym, ale pozostaje bardzo wrażliwy na ocienienie górne.

Występowanie

Dąb, obecny na terenie całego kraju na niżu, na terenach podgórskich sięga jedynie 600 m n.p.m. W Tatrach i na Podhalu nie występuje w stanie naturalnym.

 

Brzoza brodawkowata

Wymagania siedliskowe

Gatunek pionierski, światłolubny, wytrzymały na mróz, rośnie na wszystkich typach gleb, ale nie toleruje bliskości wody gruntowej. Tworzy zarośla brzozowe – brzeźniarki i szybko opanowuje niezalesioną powierzchnię. Stanowi przedplon dla późniejszych gatunków lasotwórczych.

Występowanie

Brzoza, powszechna w całym kraju, na terenach górskich dochodzi niewysoko, zaledwie do 700-800 m n.p.m.

 

Jesion wyniosły

Wymagania siedliskowe

Gatunek ten wymaga gleb głębokich, pulchnych, żyznych, wilgotnych albo mokrych, a także stałego dostępu światła i ciepła. Dobrze znosi zanieczyszczenie powietrza, nie lubi silnych mrozów i może przemarzać. Spośród krajowych gatunków jest najbardziej wrażliwy na wiosenne przymrozki. To gatunek lasotwórczy łęgów oraz grądów.

Występowanie

W kraju występuje powszechnie na niżu. W warunkach górskich sięga 800-1100 m n.p.m.

 

Modrzew europejski

Wymagania siedliskowe

Modrzew europejski preferuje gleby świeże i przewiewne, toleruje duże wahania temperatury i, jako gatunek górski, wytrzymuje długie zimy.

Występowanie

W Polsce modrzew ma naturalne stanowisko jedynie w Tatrach na wysokości 1100–1300 m n.p.m., gdzie dobrze się rozwija, a w formie karłowatej pojawia się nawet do pietra turniowego.

Zasięg modrzewia został sztucznie zwiększony, ponieważ jego nasadzenia prowadzone są w całej Polsce, między innymi tu, w Mikołowie-Mokrem, gdzie wzdłuż ścieżki możemy zauważyć okazy tego gatunku.

 

Lipa drobnolistna

Wymagania siedliskowe

Ten gatunek rośnie na glebach piaszczysto-gliniastych, o dużej żyzności i świeżości. Toleruje ocienienie, jest najbardziej mrozoodporną z lip. Warto przypomnieć, że 5000 lat temu lipa była dominującym gatunkiem w puszczach północno-zachodniej Europy.

Występowanie

Lipa, obecna na terenie całego kraju, w górach sięga wysokości 600-900 m n.p.m. W okolicach Muszyny znajduje się jedyny w Polsce, objęty ochroną rezerwatową, zespół drzewostanu lipowego.

 

Klon zwyczajny

Wymagania siedliskowe

Klon rośnie na glebach świeżych i żyznych, wymaga stałego dostępu światła, ponieważ słabo sobie radzi w zacienieniu. W grądzie pozostaje w warstwie podszytu. Jest gatunkiem odpornym na mróz.

Występowanie

Występuje na obszarze całego kraju, głównie na nizinach, w górach do 1100 m n.p.m. Nie tworzy litych drzewostanów, jest jedynie gatunkiem domieszkowym.

 

Głóg jednoszyjkowy

Wymagania siedliskowe

Głóg preferuje miejsca obfite w opady i glebę bogatą w wapń. Stąd tak liczna jego obecność w okolicach Śląskiego Ogrodu Botanicznego. Preferuje miejsca słoneczne i otwarte.

Występowanie

Głóg, pospolity w całym kraju na niżu i pogórzu, rośnie w widnych lasach, śródpolnych zakrzewieniach i zadrzewieniach, w parkach.

 

Śliwa tarnina

Wymagania siedliskowe

Tarnina zaliczana jest do gatunków pionierskich przez swoje niskie wymagania glebowe. Potrzebuje dużej ilości światła, ale jest odporna na suszę i mróz.

Występowanie

Pospolity gatunek w kraju tworzy niezwykle bogate biocenotycznie zadrzewienia i zakrzewienia śródpolne, a także pojawia się na skrajach lasów.

 

Leszczyna pospolita

Wymagania siedliskowe

Leszczyna rośnie na ogół w zacienieniu, na glebach raczej wilgotnych i żyznych. Nie toleruje ubogich, piaszczystych czy zabagnionych gruntów.

Występowanie

Pospolity gatunek w całym kraju, porasta piętro podszytu w żyznych lasach liściastych i mieszanych. W Karpatach sięga 1000 m n.p.m., jednak w Tatrach i na Podhalu występuje rzadko.

 

Dzika róża

Wymagania siedliskowe

Dzika róża nie ma dużych wymagań siedliskowych, rośnie, na ogół, na glebach wilgotnych, ale znosi też te nieco gorsze, suche, natomiast preferuje słoneczne, ciepłe stanowiska.

Występowanie

Gatunek pospolity dla całego kraju, rzadziej występuje na terenach północno-wschodnich. Rośnie na skraju lasów, na miedzach, przydrożach, w zaroślach, zakrzewieniach i zadrzewieniach śródpolnych, a także w parkach i ogrodach.

 

Czereśnia ptasia

Wymagania siedliskowe

To gatunek o dużych wymaganiach glebowych, ale małych, jeżeli chodzi o wilgotność. Potrzebuje gleb żyznych, zasobnych w związki organiczne i mineralne. Wymaga także dużej dostępności światła.

Występowanie

Gatunek występuje na większości obszarów w kraju, jednak zdecydowanie częściej na południu. Jest gatunkiem biocenotycznym, licznie występującym w lasach, na miedzach, w zadrzewieniach i zakrzewieniach śródpolnych.

 

Grusza polna

Wymagania siedliskowe

Gatunek, który w okresie wzrostu dobrze znosi ocienienie, potem wymaga zdecydowanie większego dostępu światła. Nie ma specjalnych wymagań glebowych, jednak na glebach jałowych nie występuje.

Występowanie

Gruszę spotyka się bardzo często na terenie całego kraju, głównie na polnych miedzach. Spotykana jest także w ciepłolubnych dąbrowach, mieszanych borach dębowo-sosnowych, przy drogach i w zadrzewieniach śródpolnych.

 

Jabłoń dzika

Wymagania siedliskowe

Gatunek o średnich wymaganiach glebowych, unika gleb zabagnionych. Jabłoń, względnie cienioznośna, jest odporna na suszę i mróz.

Występowanie

Prawdziwe dzikie jabłonie są w Polsce rzadkością. Rosną w lasach liściastych, na miedzach i w śródpolnych zadrzewieniach. W górach sięgają do 900 m n.p.m.

 

Robinia akacjowa

Wymagania siedliskowe

Gatunek o niewielkich wymaganiach siedliskowych, rośnie z powodzeniem na suchych i jałowych nieużytkach, jednak potrzebuje światła i ciepła.

Występowanie

Gatunek sprowadzony do Europy w XVIII wieku z Ameryki Północnej i Meksyku bardzo łatwo i szybko rozprzestrzenił się po całej Europie. W Polsce występuje głównie w parkach, ogrodach i przy drogach. Rzadziej spotyka się go w lasach, gdzie jest gatunkiem obcym wypierającym nasze drzewa rodzime. Z tego powodu w leśnictwie jest niepożądanym gatunkiem, natomiast dobrze sprawdza się jako gatunek pionierski na terenach rekultywowanych i nieużytkach. Dzięki symbiozie z bakteriami brodawkowymi wpływa użyźniająco na glebę.