Tablica 15

Czyżnie

Czyżnie to pasy lub kępy zakrzewień na rolniczych terenach. Główne gatunki krzewów to śliwa tarnina, głogi, dzikie róże, jeżyny. Towarzyszyć im mogą – i tak jest w przypadku  Fiołkowej Góry –  trzmielina, szakłak, bez czarny, dereń świdwa, kalina, leszczyna, dzika grusza, trześnia, wiąz, klon polny. Najstarsze spośród rosnących tu głogów liczą sobie grubo ponad sto lat.

Tutejsze czyżnie zaczęły się kształtować kilkaset lat temu, po tym, gdy dla potrzeb rolnictwa wycięto lasy grądowe, i później, gdy grubo ponad sto lat temu rozpoczęła się tu eksploatacja wapienia. Czyżnie zajmują dziś te miejsca, które miały mniejszą wartość dla rolnictwa (słabsze gleby, strome zbocza, sąsiedztwo wyrobiska). 

Czyżnia jest piękna o każdej porze roku, a w mało zmieniającej się postaci może trwać nawet kilkaset lat, zanim przekształci się w las liściasty. W starej czyżni rośnie wiele roślin zielnych właściwych grądom, na przykład przylaszczka, zawilec gajowy, pierwiosnka lekarska, storczyki, a wśród grzybów – kilka gatunków smardzów i ich krewniaków. Liczne gatunki drobnych zwierząt znajdują tu całoroczne schronienie, a przez większą część roku – także pożywienie w postaci nektaru, ziół, owoców. Jest to miejsce gniazdowania większości okolicznych gatunków ptaków. 

Czyżnie sprzyjają uprawom rolnym, gdyż hamują wiatr, zwiększają wilgotność powietrza, regulują temperaturę, chronią gleby przed erozją wietrzną i wodną.

Czyżnia to ekoton, czyli strefa przejściowa między dwoma różnymi ekosystemami. Żyją tu obok siebie gatunki leśne, polne i związane z samą czyżnią. Do tej ostatniej grupy spośród ptaków należą: dzierzba gąsiorek, kuropatwa, różne gatunki pokrzewek, spośród ssaków – zając, a owadów – liczne gatunki błonkoskrzydłych, w tym trzmieli.